ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Ο χάρτης του Γαλαξία μας. Δεδομένα της αποστολής Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).

Gaia Data Release 3
Η αποστολή Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) έχει ως στόχο τη δημιουργία του πιο ακριβούς και πλήρους πολυδιάστατου χάρτη του Γαλαξία μας, που θα επιτρέψει στους αστρονόμους να κατανοήσουν σε μεγάλο βάθος την δημιουργία και την εξέλιξη του γαλαξία μας, αλλά και του τοπικού συστήματος γαλαξιών, όπως και τον κύκλο ζωής των αστέρων.
Στις 13 Ιουνίου, θα δημοσιευθεί το τρίτο πλήρες πακέτο δεδομένων της αποστολής, το Gaia Data Release 3, το οποίο περιέχει νέες και βελτιωμένες παραμέτρους για σχεδόν δύο δισεκατομμύρια αντικείμενα στον γαλαξία μας. Τα δεδομένα που θα παρουσιαστούν περιλαμβάνουν πληροφορίες για τη χημική σύσταση, τη θερμοκρασία, τη μάζα, την ηλικία, την απόσταση και τη τρισδιάστατη κίνηση των αστέρων. Πολλές από αυτές τις πληροφορίες αποκαλύφθηκαν από φασματοσκοπικά δεδομένα της Gaia που ανακοινώνονται για πρώτη φορά. Ένα ακόμα σημαντικό νέο στοιχείο στο Gaia data Release 3 είναι ο μεγαλύτερος μέχρι σήμερα κατάλογος διπλών αστέρων στον Γαλαξία μας, κατάλογοι χιλιάδων αντικείμενων του Ηλιακού Συστήματος, όπως αστεροειδείς και δορυφόροι πλανητών, και εκατομμύριων γαλαξιών και κβάζαρ. Μαζί με το νέο πακέτο δεδομένων, θα δημοσιευθούν περίπου πενήντα επιστημονικές εργασίες από τις οποίες οι εννέα είναι ειδικά αφιερωμένες στην επίδειξη των μεγάλων δυνατοτήτων των νέων δεδομένων της Gaia.
Μία ερευνητική ομάδα επιστημόνων από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών συμμετέχει σε μια πολυετή προσπάθεια στο πλαίσιο μιας κοινοπραξίας Data Processing and Analysis Consortium (DPAC), που είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων της αποστολής της Gaia. Η ελληνική ομάδα οργανώθηκε το 2003 από την επικ. καθηγήτρια κ. Μαίρη Κοντιζά (ΕΚΠΑ) που την διεύθυνε για περισσότερο από μια δεκαετία. Από το 2017 η ομάδα συνέχισε υπό τη διεύθυνση του Δρ. Ιωάννη Μπέλλα-Βελίδη (ΝΟΑ) και από το 2021 διευθύνεται από την καθηγήτρια κ. Δέσποινα Χατζηδημητρίου (ΕΚΠΑ). Η ομάδα έχει συμμετάσχει σε διάφορες μονάδες συντονισμού του DPAC, αλλά ο κύριος και βασικός της ρόλος είναι το πακέτο εργασίας «Unresolved Galaxies Classifier (UGC)» για την δημιουργία και υλοποίηση μιας αυτοματοποιημένης επεξεργασίας και ανάλυσης φασμάτων γαλαξιών της Gaia. Το UGC συνεισφέρει στο Gaia Data Release 3 τιμές ερυθρομετατόπισης για περισσότερους από ένα εκατομμύριο γαλαξίες.
H συνέντευξη τύπου της ESA για το Gaia Data Release 3 θα μεταδοθεί διαδικτυακά στην διεύθυνση https://esawebtv.esa.int, στις 13 Ιουνίου, 11:00-12:00 Θερινή Ώρα Ελλάδας.
Περισσότερες πληροφορίες δίνονται στην διεύθυνση https://www.cosmos.esa.int/web/gaia/data-release-3.

gaia_08_06_2022