Το φαινόμενο μέγεθος (m), είναι ένας αριθμός που καθορίζει πόσο λαμπρό είναι ένα ουράνιο σώμα, όπως φαίνεται από την Γη.
Όσο πιο λαμπρό φαίνεται ένα ουράνιο αντικείμενο, τόσο μικρότερη είναι η αριθμητική τιμή του μεγέθους του.
Πρώτος καθόρισε μια κλίμακα λαμπρότητας ο Έλληνας αστρονόμος και μαθηματικός Ίππαρχος το 129 π.Χ.. Καθόρισε να έχουν τον αριθμό 1 τα πιο λαμπρά αστέρια, και τον αριθμό 6 τα μόλις διακρινόμενα με γυμνό οφθαλμό. Έτσι, τα αστέρια χαρακτηρίστηκαν ως πρώτου μεγέθους, δεύτερου μεγέθους, τρίτου μεγέθους κτλ. Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, περί το 140, διατήρησε αυτή την κλίμακα φαινομένων μεγεθών.
Πολλούς αιώνες αργότερα, το 1609, ο Γαλιλαίος χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο και μπόρεσε να δει με αυτό αστέρια με ασθενέστερη λαμπρότητα, οπότε χρησιμοποιήθηκαν φυσιολογικά οι επόμενοι αριθμοί, δηλαδή έβδομο μέγεθος, όγδοο μέγεθος, κλπ.
Οι οπτικές συσκευές της εποχής μας μάς προσφέρουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες. Με κοινά κιάλια (με διάμετρο φακών 5 εκκατοστά) μπορούμε να δούμε αστέρια μέχρι φαινόμενο μέγεθος περίπου 10, ενώ με μικρό αστρονομικό τηλεσκόπιο (με διάμετρο φακού 7,5 εκατοστών) μέχρι φαινόμενο μέγεθος 11. Με το πανίσχυρο Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ, που βρίσκεται έξω από την ατμόσφαιρα και άρα δεν επηρεάζεται από τις οπτικές παραμορφώσεις που αυτή προκαλεί, και παίρνοντας φωτογραφίες με πολύ μεγάλο χρόνο έκθεσης, μπορούμε να δούμε αστέρια μέχρι φαινόμενο μέγεθος 30.
Με τη βελτίωση των οπτικών συσκευών και τη μέτρηση με ακρίβεια της λαμπρότητας των ουρανίων σωμάτων, φάνηκαν και κάποια προβλήματα της αρχικής κλίμακας του Ίππαρχου, όπου τα ουράνια σώματα χωρίζονταν σε μόνο έξι μεγέθη. Υπήρχαν αστέρες με φαινόμενο μέγεθος 1 (π.χ. ο Βέγας (Vega), ο Ρίγκελ (Rigel)), που ήσαν πιό λαμπροί από άλλους αστέρες με φαινόμενο μέγεθος 1. Επίσης, ουράνια σώματα όπως οι πλανήτες και η Σελήνη είναι συχνά λαμπρότερα και από το πιο λαμπρό άστρο και γι'αυτό το μέγεθός τους είναι αρνητικό. Όσο πιο αρνητικό είναι το νούμερο τόσο πιο πολύ φως δεχόμαστε από αυτό το ουράνιο αντικείμενο.
Η διπλανή εικόνα, η οποία έχει μεταφραστεί από την αρχική του περιοδικού Sky & Telescope, παρουσιάζει τα φαινόμενα μεγέθη διαφόρων ουράνιων σωμάτων, καθώς και το μέγεθος των πιο αμυδρών αντικειμένων (το πιο μεγάλο νούμερο) τα οποία μπορούμε να παρατηρήσουμε με κιάλια ή με τηλεσκόπια διαφόρων μεγεθών.
