Ο λόγος είναι ότι τα ραδιοκύματα (φανταστείτε σαν κύματα στον ουρανό που φυσικά δε τα βλέπουμε με τα μάτια μας) είναι πολύ μεγάλα – κυμαίνονται από το μήκος μιας μπάλας ποδοσφαίρου μέχρι το μέγεθος του πλανήτη μας. Οπότε διαπερνούν την ατμόσφαιρα χωρίς να συναντούν μεγάλα εμπόδια.

Έτσι μπορούμε να μελετήσουμε την ακτινοβολία που εκπέμπουν αντικείμενα στο Σύμπαν όπως οι ενεργοί γαλαξίες, οι αστρογόνοι γαλαξίες, τα πάλσαρ, μέχρι και ο Ήλιος μας! Με σκοπό φυσικά την κατανόηση των φυσικών διεργασιών που τα διέπουν.

Η Δρ Ελένη Βαρδουλάκη, Αστροφυσικός στο ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, συμμετείχε στο ετήσιο συνέδριο LOFAR Family Meeting 2024 στο Leiden της Ολλανδίας, όπου παρουσίασε αποτελέσματα από τις παρατηρήσεις του πεδίου COSMOS στα ραδιοκύματα και συγκεκριμένα με δεδομένα στα 144 MHz από το International LOFAR Telescope (ILT: https://www.astron.nl/telescopes/lofar/). Επίσης τόνισε την ανάγκη για περισσότερες παρατηρήσεις του πεδίου με το LOFAR2.0, με την πρόταση ECOLE που κατέθεσαν τον περασμένο Οκτώβριο σε συνεργασία με 80 διεθνείς ερευνητές (https://cosmos.astro.caltech.edu/page/ecole_lofar).

Το πεδίο COSMOS βρίσκεται στον Ισημερινό και έχει παρατηρηθεί από τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια σε Γη και διάστημα. Παρόλα αυτά είναι από τα πιο δύσκολα πεδία για παρατήρηση με το LOFAR λόγω της θέσης του και του γεγονότος ότι οι κεραίες του LOFAR παρατηρούν κάθετα προς το ζενίθ. Οπότε πεδία που βρίσκονται χαμηλά στον ορίζοντα χρειάζονται πολύ χρόνο παρατήρησης και η επεξεργασία σήματος για τη δημιουργία εικόνας είναι πιο δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη!

Η Δρ Βαρδουλάκη παρουσίασε ότι με τη χρήση δεδομένων από τους Ολλανδικούς σταθμούς και 14 σταθμούς LOFAR διασκορπισμένους στον Ευρωπαϊκό χώρο μπορούμε να παράγουμε εικόνες του ουρανού στα ραδιοκύματα με πολύ υψηλή ανάλυση ακόμα και σε πεδία του ουρανού που βρίσκονται χαμηλά. Η τεχνική ονομάζεται συμβολομετρία και ουσιαστικά δημιουργεί ένα τηλεσκόπιο στο μέγεθος της Ευρώπης, στη συγκεκριμένη περίπτωση.