ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Oλική Έκλειψη Ηλίου! Σήμερα 8 Απριλίου 2024 είχαμε Ολική Έκλειψη Ηλίου, αόρατη από την Ελλάδα.

Το μονοπάτι της έκλειψης διέσχισε το Μεξικό και περιοχές της Βόρειας Αμερικής, όπως το Τέξας, Οχάιο, Νέα Υόρκη, νότιο Οντάριο και Κεμπέκ.
Από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ο Δρ. Κώστας Τζιότζιου, Ερευνητής του ΙΑΑΔΕΤ με την αποστολή ΟΕΗ2024 Texas, USA
και η Δρ. Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού, Αστροφυσικός στο ΙΑΑΔΕΤ, παρατήρησαν την έκλειψη από το San Antonio του Τέξας και από το Durango του Μεξικού αντίστοιχα.
Κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης, οι επιστήμονες μελετούν την εξώσφαιρα του Ήλιου, γνωστή ως στέμμα ή κορώνα. Έτσι μπορούν να μελετήσουν τις εκλάμψεις, εκρήξεις στα ανώτερα στρώματα του Ήλιου, που απελευθερώνουν τεράστια ποσά ενέργειας και σωματιδίων στο περιβάλλον (ηλιακός άνεμος) και συνοδεύονται με μια λάμψη.
Οι φωτογραφίες που μας έστειλαν δείχνουν τις Ελληνικές αποστολές στο Μεξικό και ΗΠΑ, καθώς και το δίσκο της Σελήνης να καλύπτει το δίσκο του Ήλιου για περίπου 4 λεπτά. Το ιδιαίτερο με την σημερινή έκλειψη είναι ότι το στέμμα της είναι μοναδικό σε σχέση με άλλες εκλείψεις και κάθε φορά αλλάζει. Κατά τη διάρκεια της έκλειψης ήταν ορατοί οι πλανήτες Κρόνος και Αφροδίτη, καθώς ο ουρανός ήταν σκοτεινός. Επίσης ήταν φανερές προεξοχές στο στέμμα του Ήλιου.
Η Ελληνοαμερικανική αποστολής ΟΕΗ2024 Texas,USA με επικεφαλής τον Αριστείδη Βούλγαρη και 12 συνεργάτες, ένας εκ των οποίων ο Δρ. Κώστα Τζιότζιου του ΙΑΑΔΕΤ, είχαν σκοπό να παρατηρήσουν και να καταγράψουν την ολική έκλειψη Ηλίου, με μια σειρά πειραμάτων φασματικής ανάλυσης του ηλιακού στέμματος και της χρωμόσφαιρας, στην ορατή και στην εγγύς υπέρυθρη περιοχή του φάσματος.
Για την εκπόνηση του πειράματος της αποστολής ΟΕΗ2024 και την ανάλυση του ηλιακού στέμματος, η καταγραφή έγινε με 7 φασματογράφους Icarus Solar Corona Slitless Spectrograph (ειδικό σχέδιο και κατασκευή Αριστείδης Βούλγαρης). Για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν 2 φασματογράφοι που βλέπουν τον “κρυμμένο ήλιο”. Σαν να βλέπαμε τον Ήλιο όχι από τη Γη, αλλά από κάποιο άλλο πλανητικό σύστημα, πιο μακριά. Αναμένουμε λοιπόν με αγωνία την έκβαση των πειραμάτων για την καλύτερη κατανόηση της εξώσφαιρας του Ήλιου.
Επίσης, αστροφυσικοί της ΝΑΣΑ, θα μελετήσουν τη χημική σύσταση και θερμοκρασία με φασματογράφους πάνω σε αεροπλάνα που παρατηρούν στο οπτικό και υπέρυθρο της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Σκοπός είναι η καλύτερη κατανόηση της δομής του στέμματος και κυρίων του μέσου και κατώτερου στέμματος, καθώς και ο εντοπισμός της πηγής του ηλιακού ανέμου.
Οι παρατηρήσεις μια κάμερα υψηλής ανάλυσης και υψηλής ταχύτητας από τη ΝΑΣΑ θα βοηθήσουν στη μελέτη ενός δακτυλίου σκόνης που περιβάλλει τον Ήλιο, καθώς και στην αναζήτηση αστεροειδών που μπορεί να βρίσκονται σε τροχιά κοντά στον Ήλιο.
Άλλες μελέτες που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης Ηλίου αφορούν την ιονόσφαιρα της Γης, το ανώτερο ηλεκτρικά φορτισμένο στρώμα της ατμόσφαιρας. Όταν γίνει μια έκλαμψη στον Ήλιο, η ενέργεια και το υλικό από τον Ήλιο ταξιδεύουν μέχρι τη Γη και αλληλεπιδρούν με την ιονόσφαιρα. Αυτό το φαινόμενο το βλέπουμε στον Βόρειο και Νότιο Πόλο σαν Σέλας. Οι επιστήμονες με ειδικές τεχνικές και χρήση ραντάρ που βρίσκονται πάνω σε αεροπλάνα ψηλά στην ατμόσφαιρα, θέλουν να κατανοήσουν πως επιδρά η σκιά της Σελήνης στην ιονόσφαιρα. Στέλνοντας ένα σήμα με το ραντάρ υψηλής συχνότητας στα ραδιοκύματα, περιμένουν να ανακλαστούν στην ιονόσφαιρα και να καταγράψουν το σήμα. Έτσι μετράνε πόσο φορτισμένη είναι η ιονόσφαιρα λόγω του ηλιακού ανέμου.
Και ένα πολύ ενδιαφέρον ιστορικό γεγονός, τα εγκαίνια του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στις 26 Ιουνίου 1842 έγιναν κατά τη διάρκεια έκλειψης Ηλίου, μερικής από την Αθήνα.
Πηγές:
2) Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών: 170 χρόνια προσφοράς στην έρευνα και στην κοινωνία
Περισσότερα για την έκλειψη και την Ελληνική αποστολή: http://magazine.noa.gr/archives/5312
Φωτογραφίες: Κώστας Τζιότζιου, Αντώνης Φαρμακόπουλος, Φιόρη-Αναστασία Μεταλλινού, Αριστείδης Βούλγαρης.