Ηλιακό Σύστημα Εξωηλιακά Συστήματα Κοσμική Γεωγραφία Ο Γαλαξίας μας Οι Γαλαξίες
Κοσμικές Διαδρομές
Αστρονομικά Νέα
Βασικές Γνώσεις
Άρθρα & Θέματα
Ημεροδείκτης
Κύρια Άρθρα
ΙΑΑ Πρώτη σελίδα
ΕΑΑ Πρώτη σελίδα
επιστροφή 


Εξωηλιακά Συστήματα - Ανακάλυψη Νέων Πλανητικών Συστημάτων
 

 

 
 
ΕΙΚΟΝΑ:
Καλλιτεχνική απεικόνιση του πλανητικού συστήματος ε-Ανδρομέδας.

Μέχρι πολύ πρόσφατα γνωρίζαμε την ύπαρξη πλανητών μόνο στο ηλιακό μας σύστημα. Δεν γνωρίζαμε αν οι φυσικές διεργασίες που δημιούργησαν το πλανητικό μας σύστημα ήταν μοναδικές ή αν παρόμοιες διεργασίες συντελούνται και σε άλλα αστρικά συστήματα. Βέβαια λόγω του ότι η Γη δεν βρίσκεται σε κάποια προνομιακή θέση, υπήρχε διάχυτη η άποψη ότι η δημιουργία πλανητών δεν πρέπει να είναι προνόμιο μόνο του δικού μας ηλιακού συστήματος. Η άποψη αυτή βασιζόταν, επιπλέον, και στο γεγονός ότι ο Ήλιος μας δεν είναι κάποιο σπάνιο άστρο, αλλά ένα κοινό άστρο φασματικού τύπου G, από αυτά που δεν παρουσιάζουν σημαντικές αλλαγές στη λαμπρότητά τους σε μικρά χρονικά διαστήματα. Τέτοια άστρα υπάρχουν εκατοντάδες εκατομμύρια σε κάθε γαλαξία.

Πρόσφατα ήρθαν οι πειραματικές αποδείξεις για την ύπαρξη πλανητών που περιφέρονται γύρω από άλλα άστρα. Οι προσπάθειες των αστρονόμων είχαν επικεντρωθεί εδώ και χρόνια στο να αναπτύξουν εξαιρετικά ευαίσθητες πειραματικές διατάξεις για να μετρήσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα της περιφοράς των πλανητών και των μητρικών τους άστρων γύρω από το κοινό βαρυτικό κέντρο τους (κέντρο μάζας). Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης στην ακτινική ταχύτητα του άστρου, δηλαδή στην ταχύτητα με την οποία απομακρύνεται ή πλησιάζει το άστρο αυτό τον παρατηρητή, είναι εξαιρετικά μικρές μεταβολές στις μεταθέσεις Doppler των φασματικών γραμμών του άστρου. Βέβαια αυτή η μέθοδος μπορεί να φέρει αποτελέσματα μόνο στο βαθμό που οι πιθανοί πλανήτες είναι πολύ μεγάλοι, πολύ μεγαλύτεροι της Γης και ίσως ακόμα και του Δία που είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης του Ηλιακού μας συστήματος, αποτελώντας ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικής μάζας του συστήματος άστρου - πλανήτη. Μία ενδιαφέρουσα άλλη μέθοδος αναζήτησης πλανητών βασίζεται σε ένα φαινόμενο της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, που ονομάζεται βαρυτικός φακός (micro-lensing). Όταν ένα σώμα μεγάλης σχετικά μάζας (πχ. πλανήτης) περάσει μπροστά από ένα απομακρυσμένο άστρο, τότε λειτουργεί σαν φακός, εστιάζοντας το φως του άστρου, γεγονός που δημιουργεί μία παροδική αύξηση της λαμπρότητας του απομακρυσμένου άστρου. Αυτή η μέθοδος δεν έχει ακόμα αποδώσει αλλά πιστεύεται ότι σύντομα θα υπάρχουν θεαματικά αποτελέσματα από τη χρήση της.

Το πρώτο πλανητικό σύστημα ανακαλύφθηκε το 1995 γύρω από το άστρο 51 στον αστερισμό του Πηγάσου. Το άστρο αυτό είναι του ίδιου τύπου με τον Ήλιο και βρίσκεται σε απόσταση 40 ετών φωτός από τη Γη. Σε μικρή απόσταση γύρω από το άστρο αυτό περιφέρεται ένας πλανήτης με μάζα λίγο μικρότερη από αυτήν του Δία. Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν επιβεβαιώσει την ύπαρξη πλανητών σε τουλάχιστον άλλα 50 άστρα, μεταξύ των οποίων και ο αστέρας έψιλον Ανδρομέδας. Γύρω από αυτόν τον αστέρα περιφέρονται τρεις πλανήτες, γεγονός που επιβεβαιώνει τις αρχικές μας υποψίες, ότι δηλαδή οι φυσικές διεργασίες που δημιούργησαν το πλανητικό μας σύστημα ισχύουν γενικά και δεν ενήργησαν εξαιρετικά στην περίπτωση του Ήλιου. Λόγω της απόστασης από τα μητρικά τους άστρα αλλά και της σύστασής τους, κανένας από τους πλανήτες που ανακαλύφθηκαν μέχρι σήμερα δεν θα μπορούσε να φιλοξενήσει ζωή, τουλάχιστον όπως εμείς την γνωρίζουμε.

 
Η επίσκεψη αυτού του δικτυακού τόπου προϋποθέτει την αποδοχή των "όρων χρήσης"

© 2004-2010, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών