Αστρονομικά Νέα από την Ελλάδα Διεθνή Αστρονομικά Νέα
Κοσμικές Διαδρομές
Αστρονομικά Νέα
Βασικές Γνώσεις
Άρθρα & Θέματα
Ημεροδείκτης
Κύρια Άρθρα
ΙΑΑ Πρώτη σελίδα
ΕΑΑ Πρώτη σελίδα
επιστροφή 


Το τηλεσκόπιο Hubble παρατηρεί άμεσα την κίνηση πλανήτη γύρω από τον αστέρα Fomalhaut

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble φωτογράφισε για πρώτη φορά στο ορατό μέρος του φάσματος, έναν πλανήτη σε ένα άλλο ηλιακό σύστημα. Ο πλανήτης αυτός ονομάζεται Fomalhaut β και έχει μάζα παρόμοια με εκείνη του πλανήτη Δία. Το κεντρικό άστρο του πλανητικού συστήματος έχει την ονομασία Fomalhaut και βρίσκεται 25 έτη φωτός μακριά από το ηλιακό μας σύστημα, στον αστερισμό του Νοτίου Ιχθύος.
Η περιοχή γύρω από τον αστέρα Fomalhaut ήταν υποψήφια για νέους πλανήτες από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 όταν ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά περίσσεια ποσότητας σκόνης με τη βοήθεια του δορυφόρου υπερύθρου IRAS.
Το 2004 η φωτογραφική μηχανή υψηλής ανάλυσης του τηλεσκοπίου Hubble με τη βοήθεια ενός στεμματογράφου, παρήγαγε την πρώτη σημαντική εικόνα στο ορατό που αναδείκνυε τη ζώνη της σκόνης η οποία περιβάλλει τον αστέρα Fomalhaut. Από αυτή την εικόνα έγινε σαφές ότι αυτή η δομή είναι στην πραγματικότητα ένας δακτύλιος από πρωτοπλανητικά συντρίμμια με διάμετρο 34,5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα και με ένα αιχμηρό εσωτερικό όριο.
Ο αστρονόμος Paul Kalas του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ και οι συνεργάτες του πρότειναν το 2005 ότι ο δακτύλιος μεταβάλλεται από τη βαρυτική έλξη ενός πλανήτη που βρίσκεται μεταξύ του κεντρικού αστέρα και της εσωτερικής άκρης του δακτυλίου. Τόσο η μετατόπιση του κέντρου του δακτυλίου, όσο και η αιχμηρή εσωτερική άκρη του συνηγορούσαν στην παρουσία ενός πλανήτη. Μετά από προσεχτική μελέτη των φωτογραφιών από το τηλεσκόπιο Hubble ανακαλύφθηκε μια φωτεινή πηγή σε απόσταση 3 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από την εσωτερική άκρη του δακτυλίου. Η πιο σημαντική όμως ανακάλυψη, προήλθε από την ανάλυση φωτογραφιών που τραβήχτηκαν με διαφορά περίπου 21 μηνών και φάνηκε καθαρά η κίνηση της φωτεινής πηγής, δηλαδή του πλανήτη, σε μια πορεία γύρω από τον κεντρικό αστέρα, κάτι που φανερώνει τη βαρυτική σύνδεση με αυτόν. Η επιστημονική ομάδα υπολόγισε ότι ο πλανήτης καλύπτει μια πλήρη τροχιά σε 872 περίπου χρόνια.
Η απόσταση του πλανήτη Fomalhaut β από τον κεντρικό αστέρα είναι 17 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, δηλαδή πάνω από 10 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση Κρόνου-Ηλίου.

Ένα πολύ σημαντικό μάθημα από αυτήν την ανακάλυψη, σύμφωνα με τους ερευνητές της ομάδας, είναι ότι όποιος θέλει να βρει νέους εξωηλιακούς πλανήτες θα πρέπει να ακολουθήσει τη σκόνη που περιβάλλει τους αστέρες δηλαδή να ψάξει πρώτα σε αστέρες που έχουν καταγραφεί παρόμοιοι δακτύλιοι αποτελούμενοι από σκόνη και σωματίδια.

Εικόνα 1. Η φωτογραφία αυτή προέρχεται από την προηγμένη φωτογραφική μηχανή του τηλεσκοπίου Hubble και δείχνει το δακτύλιο της σκόνης και των σωματιδίων που περιβάλλει τον αστέρα Fomalhaut. Ο μαύρος δακτύλιος στο κέντρο της εικόνας οφείλεται στην απόκρυψη του φωτός από το στεμματογράφο που τοποθετήθηκε στη φωτογραφική μηχανή του Hubble για να καλύψει τον αστέρα που είναι περίπου ένα δισεκατομμύριο φορές φωτεινότερος από τον πλανήτη Fomalhaut b. Στο κάτω δεξιά πλαίσιο της εικόνας διακρίνεται (σε μεγέθυνση) η θέση του πλανήτη Fomalhaut b τον Οκτώβριο του 2004 και τον Ιούλιο του 2006, αντίστοιχα. (© NASA - ESA)

 

 
 
 
NASA/ESA Hubble Space Telescope
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα
NASA/ESA/Hubble Space Telescope

 

 

 

Η επίσκεψη αυτού του δικτυακού τόπου προϋποθέτει την αποδοχή των "όρων χρήσης"

© 2004-2010, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών