Παρατηρήσεις από τα διαστημικά τηλεσκόπια Ηubble (HST) και Spitzer της NASA έχουν αποκαλύψει, με τη βοήθεια της τεχνικής των βαρυτικών φακών, τον πιο μακρινό (νεαρότερο) και λαμπρότερο γαλαξία στο σύμπαν μέχρι τώρα. Ο γαλαξίας αυτός ονομάζεται Α1689zD1 και βρίσκεται περίπου 13 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά, δηλαδή σε ερυθρομετάθεση z = 7.6, ή 700 εκατομμύρια χρόνια από την μεγάλη έκρηξη. Ο γαλαξίας αυτός παρατηρείται στα υπέρυθρα μήκη κύματος, λόγω διαστολής του σύμπαντος, μέσω ενός φυσικού τηλεσκοπίου που δεν είναι άλλο από το σμήνος γαλαξιών Α1689 που βρίσκεται σε ερυθρομετάθεση z = 0.185, δηλαδή σε απόσταση 2.2 δισεκατομμυρίων ετών φωτός (Εικόνα 1). Το φυσικό αυτό τηλεσκόπιο έχει αυξήσει την λαμπρότητα του νεαρού γαλαξία κατά ένα παράγοντα 10. Είναι το πιο μακρινό αντικείμενο που έχει παρατηρηθεί μέχρι τώρα από διαστημικό σταθμό και εντάσσεται χρονικά στην "σκοτεινή περίοδο" του σύμπαντος (Εικόνα 2).
Οι μοντέρνες θεωρίες για τη "σκοτεινή περίοδο" αναφέρουν ότι αυτή η περίοδος εκτείνεται από τα 400.000 χρόνια μέχρι το ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά τη μεγάλη έκρηξη. Ανάμεσα στα χρονικά όρια αυτά δημιουργήθηκαν ψυχρά νέφη υδρογόνου σαν πυκνή ομίχλη παντού στο σύμπαν. Με τη βοήθεια των βαρυτικών αλληλεπιδράσεων αυτά σχημάτισαν τους πρωτοαστέρες και τους πρωτογαλαξίες. Το συνολικό φως και η θερμότητα των αντικειμένων αυτών σκόρπισε την "ομίχλη" όταν το σύμπαν είχε ηλικία ενός δισεκατομμυρίου ετών. Ο γαλαξίας Α1689zD1 ήταν ένας από τους πολλούς νεαρούς γαλαξίες που συνεισέφερε στο να έρθει το τέλος της "σκοτεινής περιόδου" (Εικόνα 2). Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι αντικείμενα υψηλής ενέργειας, όπως τα κβάζαρς, δεν έχουν αρκετή ενέργεια ώστε να θερμάνουν το σύμπαν και να δώσουν ένα τέλος στη σκοτεινή και ψυχρή περίοδο, αλλά νεαροί γαλαξίες με ιδιαίτερα μεγάλο ρυθμό δημιουργίας αστέρων μπορούν να το κάνουν.
Οι παρατηρήσεις των δύο διαστημικών τηλεσκοπίων αποκάλυψαν δημιουργία νεαρών αστέρων σε συμπαγείς περιοχές διαμέτρου περίπου 2.000 ετών φωτός, δηλαδή μεγέθους πολύ μικρότερου από το συνολικό μέγεθος ενός κανονικού γαλαξία (100.000 έτη φωτός). Ωστόσο, ακόμη και με την τεράστια μεγέθυνση που προσφέρει η τεχνική των βαρυτικών φακών (μέσω του σμήνους γαλαξιών Α1689), οι παρατηρήσεις μπορούν να εστιάσουν μόνο στους μεγαλύτερους και λαμπρότερους αστέρες του γαλαξία. Με την υπάρχουσα διακριτική ικανότητα δεν μπορούν να παρατηρηθούν αστέρες χαμηλής μάζας ή άλλα αμυδρά αντικείμενα. Όλα αυτά αποτελούν ιδανικό στόχο για το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb Space Telescope (JWST), το οποίο είναι σχεδιασμένο να λειτουργήσει από το 2013 και θα έχει συνολική συλλεκτική επιφάνεια επτά φορές μεγαλύτερη από αυτή του HST. Οι επιστήμονες διατείνονται ότι όχι μόνο το JWST θα παρατηρήσει πιο μακρινούς γαλαξίες στο σύμπαν, αλλά θα καταδείξει και σημαντικές λεπτομέρειες στους ήδη παρατηρούμενους, προσφέροντας εξαιρετικές πληροφορίες για την γέννηση και την εξέλιξή τους.