Αστρονομικά Νέα από την Ελλάδα Διεθνή Αστρονομικά Νέα
Κοσμικές Διαδρομές
Αστρονομικά Νέα
Βασικές Γνώσεις
Άρθρα & Θέματα
Ημεροδείκτης
Κύρια Άρθρα
ΙΑΑ Πρώτη σελίδα
ΕΑΑ Πρώτη σελίδα
επιστροφή 


Ραδιενεργός σίδηρος, ένα παράθυρο στους αστέρες

Ο δορυφόρος ακτίνων-γ INTEGRAL, ο οποίος συλλέγει δεδομένα από το 2002, ανακάλυψε πρόσφατα στο γαλαξία μας ραδιενεργό σιδήρο-60, παρέχοντας νέα σαφή στοιχεία για την κατανομή των πολύ μεγάλων αστέρων του γαλαξία μας.
Από την ανάλυση των δεδομένων παρατηρήθηκε αύξηση στις ακτίνες-γ σε δύο χαρακτηριστικές ενέργειες, των 1173 και 1333 keV. Αυτές παράγονται από τη ραδιενεργό μεταστοιχείωση του σιδήρου-60 σε κοβάλτιο-60. Η παρουσία του σιδήρου-60 ανοίγει το δρόμο για την ανίχνευση πολύ μεγάλων αστέρων τόσο στο γαλαξία μας όσο και πέρα από αυτόν.
Τα περισσότερα χημικά στοιχεία δημιουργούνται στο εσωτερικό των αστέρων μέσω πυρηνικών αντιδράσεων. Οι αστέρες δημιουργούνται από συμπυκνώσεις του μεσοαστρικού υλικού και για το λόγο αυτό αποτελούνται συνήθως από υδρογόνο και ήλιο, αλλά και από βαρύτερα στοιχεία που έχουν δημιουργηθεί από προηγούμενες γενιές αστέρων.
Πριν γίνει αυτή η ανίχνευση, οι αστρονόμοι είχαν μόνο ένα ραδιενεργό ισότοπο για τη μελέτη της συγκέντρωσης των χημικών στοιχείων στους αστέρες και την κατανομή τους, που εκτός των άλλων έδινε χρήσιμες πληροφορίες και για το μελλοντικό σχηματισμό νέων αστέρων. Αυτό ήταν το ραδιενεργό ισότοπο αλουμίνιο-26, που ανακαλύφθηκε το 1978.
Η ανίχνευση του σιδήρου-60, δίνει μια νέα προοπτική στην μελέτη των αστέρων, διότι αν και παράγεται στους ίδιους αστέρες που παράγεται και το αλουμίνιο-26, η παραγωγή αυτή γίνεται σε μεταγενέστερα στάδια της εξέλιξης των αστέρων και επιπλέον γίνεται βαθύτερα στο εσωτερικό τους.
Αντίθετα από το αλουμίνιο-26, ο σίδηρος-60 αποβάλλεται μόνο όταν ο αστέρας εκρήγνυται στο τέλος της ζωής του. Στη συνέχεια αποσυντίθεται με χρόνο ημιζωής 1,5 εκατομμύρια έτη, παράγοντας τις ακτίνες-γ που ο δορυφόρος INTEGRAL ανίχνευσε.
Οι προηγούμενες προβλέψεις έδειχναν ότι η αναλογία σίδηρου-60 προς αλουμίνιο-26 (με χρόνο ημιζωής 740.000 έτη), ήταν μεταξύ 10 και 100 τοις εκατό. Ο δορυφόρος INTEGRAL έδειξε ότι η πιο πιθανή τιμή είναι 15 τοις εκατό, η οποία συμφωνεί με τις τρέχουσες θεωρητικές εκτιμήσεις. Ωστόσο, τόσο οι θεωρητικοί αστροφυσικοί όσο και οι πυρηνικοί φυσικοί έχουν παρακινηθεί από τα αποτελέσματα του δορυφόρου INTEGRAL για να κάνουν και ακριβέστερες προβλέψεις.
Αν και ο δορυφόρος INTEGRAL ανίχνευσε τις ακτίνες-γ, αυτές είναι πάρα πολύ ασθενείς για να μπορέσουν να χαρτογραφηθούν κατά μήκος του γαλαξία. Η χαρτογράφηση της κατανομής του σιδήρου-60 θα πραγματοποιηθεί από τις επόμενες γενιές επιστημονικών οργάνων καταγραφής ακτίνων-γ.

Εικόνα 1: Χαρτογραφική αποτύπωση της εκπομπής ακτίνων-γ του ισοτόπου αλουμίνιο-26 προερχόμενη από τα πολύ μεγάλα άστρα του Γαλαξία μας με δεδομένα του παρατηρητηρίου COMPTON της NASA. Τα αντικείμενα αυτά αποτελούν τις πιθανές πηγές για παρατηρήσεις ακτίνων-γ και στο σίδηρο-60, εκπομπή η οποία είναι όμως ιδιαίτερα ασθενής. Η χαρτογράφηση του Γαλαξία μας στο σίδηρο-60 θα γίνει δυνατή μόνο με τις επόμενες γενιές δορυφόρων ακτίνων-γ (Δικαιώματα: NASA COMPTON).

 
 
 
ESA/Integral


Καλλιτεχνική απεικόνιση του δορυφόρου INTEGRAL σε τροχιά γύρω από τη Γη (δικαιώματα ESA).


Για περισσότερες πληροφορίες κοιτάξτε την ιστοσελίδα
ESA/Integral

 

 

 

Η επίσκεψη αυτού του δικτυακού τόπου προϋποθέτει την αποδοχή των "όρων χρήσης"

© 2004-2010, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών